MEME KANSERİ NEDİR ?
Meme kanseri tamamen genetik bir hastalık olmasa da, genetik faktörler önemli bir rol oynar. Meme kanseri vakalarının yaklaşık %5 ila %10’u kalıtsal gen mutasyonlarından kaynaklanır. En bilinen kalıtsal gen mutasyonları BRCA1 ve BRCA2 genlerinde bulunur ve bu mutasyonlar taşıyan bireylerde meme kanseri riski belirgin şekilde artar. Bununla birlikte, çoğu meme kanseri vakası sporadik olup, genetik mutasyonlar rastgele oluşur ve ailevi bir geçmişi bulunmaz. Genetik yatkınlığın yanı sıra, hormonlar, yaşam tarzı, çevresel faktörler ve yaş gibi diğer risk etkenleri de meme kanseri gelişiminde rol oynar. Dolayısıyla, genetik faktörler meme kanseri riskini artırsa da, bu hastalığın tek başına belirleyici nedeni değildir.
Meme kanseri, meme dokusundaki hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalarak kitle oluşturmasıyla ortaya çıkan bir kanser türüdür. Genellikle 50 yaş üstü kadınlarda daha yaygın görülmektedir ancak genç yaşlardaki kadınları ve nadiren erkekleri de etkileyebilir. Meme kanseri, genelde memede şişlik ve ele gelen ağrısız kitle şeklinde bulgu verir. Erken tanı, tedavide başarı şansını yüksek oranda arttırır. Aylıkkendi kendine yapılan meme muayenesi, yıllık hekim muayenesi ve düzenli mamografi taramaları erken teşhis için büyük önem taşır.
Meme kanseri, genellikle süt kanalları ya da süt bezlerinde hücresel düzeyde başlar (insitu) ve giderek etraf dokularda ilerlemeye devam eder (invaziv). Düzenli sağlık kontrolleri, özellikle 40 yaş üstü kadınlar için hayati öneme sahiptir. Bu süreçte mamografi gibi tarama yöntemleri, kanserin erken evrede teşhis edilmesini sağlar.
Kanser hücreleri büyüdükçe ve yayılmaya başladıkça vücutta farklı organlara ulaşabilir (metastaz). Meme kanseri genellikle erken evrelerde fark edilebilir ve bu durum, akciğer veya karaciğer kanseri gibi diğer kanser türlerine kıyasla daha kolay tedavi edilebilme şansı sağlar.
Meme kanseri belirtileri arasında memede ya da koltuk altında ele gelen kitle, meme ucunda akıntı, ciltte kızarıklık veya ödem, meme başında şekil bozukluğu yer alır. Kanserin erken evrede tespit edilmesi, hastalığın tedavi edilme şansını artırır ve metastaz riskini azaltır.
MEME KANSERİ TÜRLERİ NELERDİR ?
Meme kanseri türleri, kanserin başladığı hücre tipine ve yayılma biçimine göre sınıflandırılır:
Noninvaziv Kanserler (Yayılma Göstermeyen)
Duktal karsinoma in situ (DCIS): Süt kanallarında başlar, diğer dokulara yayılma göstermez.
Lobüler karsinoma in situ (LCIS): Süt üreten lobüllerde başlar, meme kanseri riskini artırır.
İnvaziv Kanserler (Yayılma Gösteren)
İnvaziv duktal karsinom (IDC): Süt kanallarında başlar ve çevre dokulara yayılır.
İnvaziv lobüler karsinom (ILC): Lobüllerde başlar ve diğer meme dokularına yayılır.
İnflamatuar Meme Kanseri: Nadir ve agresif bir türdür, ciltte kızarıklık ve şişlikle belirti verir
MEME KANSERİ EVRELERİ NELERDİR ?
Meme kanseri, yaygın görülen ve hızla ilerleyebilen bir kanser türüdür. Ancak erken evrede teşhis edildiğinde tedaviye son derece iyi yanıt verir.
Evre 0: Duktal Karsinoma İn Situ (DCIS) olarak bilinir ve kanser henüz meme kanallarında sınırlıdır.
Evre I: Tümör 2 cm’den küçüktür ve lenf nodlarına yayılmamıştır. Bu evrede tanı alan hastalarda 5 yıllık sağ kalım oranı %98’dir.
Evre II: Tümör 2-5 cm arasındadır, lenf nodlarına yayılmış olabilir veya olmayabilir.
Evre III: Tümör 5 cm’den büyüktür ve lenf nodlarına yayılım belirgindir. Bu evrede 5 yıllık sağ kalım oranı %50 civarındadır.
Evre IV: Kanser, diğer organlara (kemik, karaciğer, akciğer gibi) metastaz yapmıştır.
Erken tanı, tedavinin başarısı için kritik öneme sahiptir. Düzenli kontroller ve kendi kendine meme muayenesi, kanserin erken evrede yakalanmasını sağlayabilir.
MEME KANSERİ NEDEN OLUR ?
Genetik Yatkınlık: Ailede meme kanseri öyküsü varsa, BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları riski artırır.
Yaş: 40 yaş üstü kadınlarda meme kanseri daha sık görülür.
Hareketsiz Yaşam: Düzenli egzersiz yapmayan kişilerde meme kanseri riski yüksektir.
Sigara ve Alkol Kullanımı: Bu maddeler meme kanseri riskini artıran faktörlerdir.
Obezite: Özellikle menopoz sonrası kadınlarda, yüksek vücut yağ oranı riski yükseltir.
Radyasyona Maruz Kalma: Genç yaşta radyasyon tedavisi almak meme kanseri riskini artırabilir.
Hormon Tedavileri: Östrojen ve progesteron içeren tedaviler riski yükseltebilir.
MEME KANSERİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Meme kanserinin belirtileri erken dönemde fark edilmeyebilir, ancak hastalık ilerledikçe bazı semptomlar gözlemlenebilir. Meme kanserinin yaygın belirtileri şunlardır:
Memede Kitle: Memede hissedilen, genellikle ağrısız ve sert bir kitle en yaygın belirtidir.
Koltuk Altında Şişlik: Koltuk altında hissedilen ağrısız veya ağrılı bir şişlik.
Meme Boyutunda Değişiklik: Bir memenin boyutunda veya şeklinde gözle görülür farklar.
Meme Cildinde Değişiklik: Kızarıklık, kabuklanma, çukurlaşma veya portakal kabuğu görünümü.
Meme Ucunda Değişiklik: Meme ucunun içe dönmesi, genişlemesi, düzleşmesi veya renk değişikliği.
Meme Ucu Akıntısı: Kanlı veya şeffaf akıntı.
Memede Ağrı: Genellikle ilerleyen evrelerde ortaya çıkan meme ağrısı.
KENDİ KENDİNE NASIL MEME KANSERİ MUAYENESİ YAPILIR ?
Gözlem Yapın: Aynaya karşı geçerek, ellerinizi belinize koyun ve her iki memeyi büyüklük, şekil ve cilt dokusu açısından dikkatlice inceleyin. Ardından, kollarınızı başınızın arkasına kaldırarak aynı gözlemi tekrarlayın. Farklı duruşlarla memedeki olası değişiklikleri daha net görebilirsiniz.
Dokunarak İnceleyin: Ayakta ya da sırtüstü yatarken bir elinizi kullanarak karşı memeyi küçük dairesel hareketlerle hafifçe bastırarak muayene edin. Parmak uçlarınızı kullanarak memenin her bölümünü dikkatlice kontrol edin.
Koltuk Altlarını Kontrol Edin: Koltuk altlarınızı karşı taraftaki elinizle inceleyin. Bu bölgede şişlik veya anormal bir his olup olmadığını gözlemleyin.
Duş Altında Muayene: Kaygan cilt, meme dokusundaki farklılıkları daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir. Bu yüzden elle muayeneyi duş sırasında da yapabilirsiniz.